تفکر انتقادی به عنوان یکی از مهمترین فرایندهای تفکر و یکی از شاخصهای مهم کیفیت یادگیری در دانشآموزان شناخته شده است.
اولین بحثها و تحلیلهای جدی در مورد تفکر انتقادی توسط جان دیویی مطرح شده است. دیویی تفکر انتقادی را فرایندی درک کرد که با یک مشکل آغاز میشود و با یک راهحل و تفسیر به پایان میرسد. بسیاری از محققان با دیدگاه دیویی موافقند که تفکر انتقادی با درگیر شدن دانشآموزان با یک مشکل آغاز میشود. به عنوان مثال کورفس تفکر انتقادی را به عنوان تحقیقی تعریف کرد که هدف آن کشف یک وضعیت است. این نشان میدهد که تفکر انتقادی را یک فرایندِ فکریِ فردی که با قصد حل یک مشکل و یا پاسخ به یک سوال که با بررسی گزینههای مختلف و انتخاب مناسبترین و منطقیترین راه آغاز میشود، میتوان تعریف کرد.
تفکر انتقادی و پرورش قوه تفکر به عنوان هدف تربیت، بعد از انتشار آثار دیویی به طور روز افزون مورد توجه قرار گرفت. این جنبش با دو فرض اساسی کار خود را آغاز کرد: اول اینکه فکر کردن، حق هر انسان است و بنابراین کودکان حق دارند در محیط مدرسه و کلاس درس به فکر کردن و اندیشیدن بپردازند. دوم اینکه کلاس درس، آزمایشگاه عقلانیت است و در آن حدسهای خردمندانه کودکان مورد آزمون قرار میگیرد و از این طریق عقل آنها رشد میکند.
تفکر انتقادی نوعی توانای فکری اکتسابی است که فرد با کسب این توانایی، قادر خواهد بود کلیه نظریات، اندیشهها و اعتقادات مختلفی که با آنها روبرو میشود ارزشیابی و تحلیل کند و تصمیمهای منطقی در مورد آنها بگیرد. که این تفکر ویژگیهای دارد از جمله:
پژوهشگران کوشیدند تا عواملی را که بر اساس همبستگی با تفکر انتقادی امکان پیشبینی آنها وجود دارد، شناسایی کنند: زمینه تفکر انتقادی، سبک یادگیری، سن، جنس و فرهنگ.
نتایج گستردهترین پژوهش انجام شده در مورد ارتباط بین مهارتهای تفکر انتقادی و زمینه آن، ارتباط مثبت بین قدرت تفکر انتقادی و کلیه ویژگیهای زمینه انتقادی را نشان دادند. فیسیون طی بررسیهای خود فهرستی از زمینههای مرتبط با تفکر انتقادی را همراه با مهارتها و بازخوردهای ویژه مانند: حقیقتجوی، روشنفکری، تحلیل، نظامداری، اعتماد به نفس، پیگیری و نمو یافتگی مشخص کرد.
در مورد ارتباط بین سبک یادگیری و تفکر انتقادی تورس و کانو سبک یادگیری را به عنوان یک متغیر معنادار برای توسعه مهارتهای تفکر انتقادی مطرح کردند
جنس نیز به عنوان پیشبینی کنندههای مهارتهای تفکر انتقادی یا زمینه تفکر انتقادی در مطالعات اخیر مورد بررسی قرار گرفته است در بعضی از تحقیقات رابطه بین جنس و تفکر انتقادی تایید نشده است و در بعضی تحقیقات تایید شده است. و همینطور در مورد فرهنگ به اعتقاد بعضی از صاحب نظران تعلیم و ترتیب مانند اتکینسون و دیویدسون تفکر انتقادی یک ویژگی وابسته به فرهنگ است. در حالی که سایر پژوهشها، گاه با این اعتقاد در تناقض و گاه در تایید آن هستند.
با توجه به گستردگی مفهوم، مهارتها و پیشبینی کنندههای تفکر انتقادی، همواره این سوال مطرح است که چه عوامل و فعالیتهایی بستر ساز تفکر انتقادی هستند. در یک پژوهش گسترده ثابت کردند که مهارتهای تفکر انتقادی قابل یادگیری است. در بسیاری از موارد صاحب نظران، تواناییهای تفکر انتقادی را به مهارتهای تفکر انتقادی تعبیر کردهاند. مهارتهای که یادگیری آنها نیازمند تمرینهای است که باید با تمرکز کامل انجام شود و برای انجام این تمرینها طراحی، راهنمایی، ارائه و پسخوراند (بازخورد) ضروری است.
واقعیت مسلم این اسـت کـه انـسان، امـروزه، در معـرض فراوانی اطلاعات قرار دارد و اشتیاق به جمـعآوری اطلاعـات او را از تفکر انتقادی در مورد اطلاعات دریافتی غافل میکند. اما بر اساس مطالبی که گفته شد مشخص شد که تفکر انتقادی یک مهارت است و قابل یادگیری است. حتی در دوران مرسه هم میتوان بچهها را با این تفکر آشنا کرد که در مواجهه با چالشها و مسائل زندگی واقعی از آن بهره ببرند. زیرا وقتی ما تفکرمان نقادانه باشد باعث میشود هر چیزی را به خورد مغزمان ندهیم و ابتدا آن مطالب و اخبار را تحلیل و آنالیز کنیم بعد صحت و سقم آن را تایید کنیم.
خشونت خانگی یا خشونت در میان افراد خانوا...
خيانت چیست؟ خیانت و پيامدهاي آن نهاد خـا...
تحلیل روانشناسی فیلم قهرمان، ما آدم ها گ...
نظریه تعیین هدف بر اساس مشاهدات اصلاح و ...
تصمیمگیری اجتنابی، نوعی از تصمیمگیری ک...
بهراستی تصمیمگیری با کدام معیار درست و...
هر شخص با انواع تصمیمگیری در طول روز س...
یکی از حوزههای چالشانگیز تعلیم و تربی...
نارضایتی از بدن به معنی ارزیابی ذهنی منف...
دوران نوجوانی یکی از ادوار مهم زندگی است...
مهارتهای نرم به توانایی فرد در برقراری...
اگر فرد تعداد روابط با دوستان و همکارانش...
بازی درمانی به عنوان یک ارتباط بین فردی ...
طی دهه گذشته نگرانی در مورد گسترش نظریه...
اختلالات خواب به نارضایتی از کیفیت مقدار...
عدالت اجتماعی بر مبنای ترکیبی از دو عنصر...